Karaciğer Yetmezliği Nedir, Beliti ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Karaciğer yetmezliği ciddiye alınmadığı takdirde ölüm ile sonuçlanabilecek bir hastalıktır. Farklı tedavi seçenekleri ile hastayı iyileştirmek mümkündür. Her hastalıkta olduğu gibi burada da erken teşhis büyük önem taşır.
Karaciğer, vücudumuzdaki en önemli ve hayati görevleri üstlenen organdır. Dolayısı ile karaciğerimizde yaşanan tüm sorunlar vücudun işleyiş sistemini ve sağlık durumumuzu çok ciddi ölçüde etkileyecektir. Karaciğer yetmezliği iki farklı şekilde ortaya çıkabilmektedir. Kronik karaciğer hastalığı olan bireylerin rahatsızlıklarının ilerlemesi sonucu bu durum oluşabilir. Fakat zaman zaman herhangi bir karaciğer hastalığı olmayan bireylerde de bir anda karaciğer yetmezliği ortaya çıkabilmektedir. Bu duruma akut yetmezlik denmektedir. Akut karaciğer yetmezliği ortaya çıkma süresine göre üç farklı evrede gözlemlenir ve duruma uygun bir tedavi yöntemi geliştirilir.
Akut karaciğer yetmezliği en uzun 21 gün ve en kısa 7 gün içerisinde, herhangi bir karaciğer hastalığı olmayan bireylerde aniden ortaya çıkmaktadır. Hastalığın hızlı ilerlemesi, tedavi süresinin de hızlı başlamasını gerektirmektedir. Aksi takdirde hastalığın ilerleyen evrelerinde, gerekli tedavi yapılmaz ise hasta ölüm ile karşı karşıya gelebilir. Hastalık yetişkinlerde olduğu gibi küçük çocuklarda ve bebeklerde de gözlemlenebilmektedir.
Karaciğer Yetmezliği Belirtileri
Karaciğer yetmezliği çeşitli belirtiler ile birlikte gelmektedir. Mevcut bir karaciğer hastalığı olan bireylerin durumu anlamaları biraz daha uzun sürebilmektedir. Hali hazırda mevcut olan hastalıkları sebebi ile belli ağrı ve sancılar çektikleri için bu yaşanan durumu da mevcut hastalıklarına bağlayabilir ve doktora gitmeyi erteleyebilirler. Bu durum da hastalık ilerler ve daha ciddi sorunlara yol açmaya başlar. Karaciğer yetmezliği ilerlemeden tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.
Hastalık özellikle sigara ve alkol tüketimi yoğun olan bireylerde görülmektedir. Özellikle hastanın tedavi sürecinde alkol ve sigara tüketimine devam etmesi, tedavi sürecini neredeyse tamamen etkisiz hale getirmektedir.
Karaciğer yetmezliğinin bazı belirtileri aşağıdaki gibidir;
- Karın bölgesinde ağrı-sancı,
- Mide bulantısı,
- Kusma,
- Karında şişlik,
- Vücutta sıvı birikimi ve ödem,
- Kilo kaybı,
- İştahsızlık hissi,
- Halsizlik,
- Güç kaybı,
- Sarılık
Sarılık, karaciğer yetmezliğinin en önemli belirtilerinden biridir. Zaman zaman sarılık hastalığı ile doğan bebeklerde de doğum sonrası karaciğer sorunlarından şüphelenilir ve emin olmak adına pek çok test yapılır. Sarılık şikayeti ile doktora giden bireylerde şüphelenilen ilk durum akut yetmezlik olmaktadır. Zaman zaman ağrılar karın bölgesinde yayılabilir ve böbreklere de yansıyabilir. Kişi böbrek ağrısı şikayeti ile doktora gittiğinde asıl sorunun böbreklerinde değil, karaciğerinde olduğunu öğrenebilir.
Böbrek yetmezliği pek çok farklı sebepten ortaya çıkabilir. Fakat en önemli etkenlerin alkol ve sigara olduğu unutulmamalıdır. Özellikle aşırı alkol tüketiminde siroz adı verilen karaciğer yağlanması durumu ortaya çıkabilir. Rahatsızlığın ilerlemesi ile birlikte siroz kendini karaciğer yetmezliğine çevirebilir ve hasta çok daha ciddi durumlar ile karşılaşabilir. Çoğu zaman hastaların tedavi sürecinde de bağımlılıklarından vazgeçemedikleri görülmektedir. Bu durum ise tedavi süreci etkisiz kılar ve hastanın durumunun daha kötüye gitmesine sebep olur. Karaciğer yetmezliği olan hastaların bu durumu çok ciddiye almaları ve tedavi sürecinin en etkili şekilde tamamlanması adına ellerinden geleni yapmaları gerekmektedir.
Karaciğer yetmezliği ölümcül bir rahatsızlıktır. Hastalığı yenmenin en önemli yolu bağışıklık sistemini güçlü tutmaktan geçer. Zaman zaman çilek lapası gibi doğal besinlerin tüketilmesi tedavi sürecini daha etkili kılabilir.
Karaciğer Yetmezliği Tedavisi
Karaciğer yetmezliği, hastanın durumuna göre iki farklı şekilde tedavi edilebilir. Hastalık, çok ileri düzeye ulaşmadıysa çeşitli ilaç tedavileri uygulanarak viral hepatitler engellenir ve böylece hastanın durumu daha iyiye gider. Tedavi sürecinde hastanın bağışıklık sisteminin çok güçlü olması gerekmektedir. O sebeple gerekli görülen durumlarda hastaya damardan besin takviyesi yapılabilir. Hastalık sebebi ile bireyler iştahsızlık yaşarlar. Bundan dolayı da susuz ve güçsüz kalırlar. Fakat damardan verilen besin takviyesi bu durumu engeller ve kişinin iştahsızlığının, bağışıklığını etkilemesini engeller.
İkinci tedavi yöntemi ise nakildir. Karaciğer nakli, durumu çok kötüye giden hastalara uygulanır. Hastalık çok ilerlemişse ve artık başka bir tedavi yönteminin işe yaramayacağına karar verilirse, hasta nakil listesine yazdırılır Hastanın nakil listesindeki yerini yaşı, kilo gibi parametreler belirler. Organ bağışı, ülkemizde çok yaygın olmadığından dolayı zaman zaman uygun organı bulmak oldukça zor olabilir. Çoğu zaman organ nakil sırasındaki hastaların gerekli organ bulunamadığı için hayatlarını kaybetme durumları ile karşılaşılır.
Kişinin nakil sırasındaki yerine alkol ve sigara tüketiminin de büyük etkisi olduğu unutulmamalıdır. Aşırı alkol ve sigara tüketen ve tedavi döneminde de buna devam eden bireyler listede otomatik olarak alt sıralara düşecektir. Aynı zamanda yaşı küçük olan çocuklar listenin daha üst sıralarında yer alırlar.
Nakil işlemi gerçekleşir ve hasta yeni organına kavuşur ise iyileşme dönemi başlar. Fakat aksi takdirde organ bulunamaz ve hastanın durumu kötüye gitmeye devam ederse hasta hayatını kaybeder ve nakil sırasındaki yerini de bir başkasına bırakmış olur. Hastalık süresince doktorlar hastaya özel bir diyet uygularlar. Bu diyetler genelde doktorun diyetisyen ile bir araya gelerek hastaya uygun olarak hazırladıkları diyetlerdir. Diyetin uygulanma sebebi hastanın zararlı besinlerden uzak durması ve aynı zamanda bağışıklık sistemini de güçlü tutmasıdır. Böylece hasta güç kaybına uğramadan ameliyatını bekleyebilir.
Kaynaklar
- http://www.guncel.tgv.org.tr/journal/34/pdf/361.pdf
- http://cms.galenos.com.tr/FileIssue/11/153/article/25-32.pdf
- http://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2016/06/Akut-karaci%C4%9Fer-yetmezli%C4%9Fi-P%C4%B1nar-KORKMAZ.pdf
- http://www.journalagent.com/cocuk/pdfs/CD_12_1_1_5.pdf
- http://cocukdergisi.org/pdf/%C3%A7ocukroportaj.pdf
- http://www.dcyogunbakim.org/sayilar/2/buyuk/14-201.pdf