Yeni Doğan Bebekte Sarılığa Karşı Alınabilecek Önlemler

Yenidoğan bebeklerde sıklıkla görülebilen sarılık oluşumunun engellenebilmesi için alınabilecek önlemler ve nelere dikkat edilmesi gerektiğine ilişkin bilimsel öneri ve uyarılar.

Yeni Doğan Bebekte Sarılık Olmaması İçin Yapılması Gerekenler

Sarılık, yeni doğan bebeklerde yaygın olarak görülebilen, oluşum nedenine bağlı olarak farklı risk ve etkileri bulunur. Yeni doğan bebeklerde sarılık oluşumu olağan şekilde meydana gelebildiği gibi aynı zamanda da çeşitli faktörlerden kaynaklı olarak da oluşabilir. Bu durumun etkenlerinin ortadan kaldırılması konusunda gerekli adımların hamilelik öncesinde ve hamilelik sürecinde mutlaka atılması gerekir. Her bebekte, doğum ilk haftası içerisinde ‘sarılık’ oluşumuna neden olan billirubin maddesinin seviyesinde artış gözlemlenebilir. Bu aşamada ebeveynler tarafından doğumdan sonraki ilk haftadaki süreç içerisinde bebeklerin bakım ve kontrolleri konusunda daha hassas bir yaklaşım sergileyerek, sarılığa karşı ilk önlemini alması gerekir. Bu noktada özel bir durum olarak erken doğuma neden olabilecek etkenlerden mümkün olabildiğince uzak durulması gerekir. Özel durum nedeni ile ‘erken doğuma’ yol açabilecek ilaç veya tedavi uygulaması söz konusu olan annelerin, mutlaka doktorlarına başvurmaları gerekmektedir.

Yeni Doğan Bebekte İlk Hafta Sarılık Kontrolleri

Yeni doğan bebekte sarılık kontrolleri özellikle bebekte sarılık oluşumuna neden olacak faktörlere yönelik olarak kontroller üzerine yoğunlaşır. Buna göre de yeni doğan bebeklerde ilk hafta kontrollerinde sarılık oluşumunun meydana gelip, gelmediğinin kontrolü için;

• Anne ve bebek kan grubu kontrolü,
• Anne sütündeki enfeksiyon kontrolleri,
• Bebekte karaciğer gelişim durumu kontrolü,

gerçekleştirilir .Bu kontrollerde alınan değerler sonucunda bebekteki billirubin maddesinin seviyesinin durumu gözlemlenir. Eğer yüksek ise bebeğe yönelik sarılık tedavisi uygulanmaya başlanırken, sarılığın oluşumunda anne sütü etkisi bulunuyor ise anneye yönelik tedavi uygulamaları gerçekleştirilir.

Yeni Doğan Bebekte Sarılık Olmaması İçin Nelere Dikkat Edilmeli

Yeni doğan bebekte sarılık oluşumunun söz konusu olmaması adına hem annenin hem de bebeğin koruma altına alınması büyük bir önem taşır. Her ne kadar normal doğumda dahi 50% olasılık ile bebekteki karaciğer gelişiminin henüz olağan şekilde tam gelişmemesinden dolayı sarılık oluşumu söz konusu olsa da diğer kaynaklardan dolayı olabilecek sarılığın ‘ölümcül risk’ taşıyabilmesi nedeni ile kesinlikle gerekli olan önlemlerin alınması ve dikkat edilmesi gereken hususlara hassas yaklaşılması gerekmektedir.

Söz konusu koruma yaklaşımları;

• Birincil koruma (Yeterli ve doğru beslenme,Su ya da şekerli su desteği),
• İkincil koruma (Kan gruplarının analizi, Klinik analiz, Laboratuvar analizi),

olarak iki grup altında değerlendirilir.

Bebekte Sarılığı Karşı Birincil Koruma

• Yeterli ve Doğru Beslenme

Bebeğin sadece anne sütü ile beslenmesi ve ‘Hiperbilirubinemi’ riski arasında doğrudan bir etkileşim söz konusudur. Bu sebeple ilk olarak bebeğin yeterli, dengeli ve doğru beslenmesine dikkat edilmesi gerekir. Anne sütünün bebekler üzerindeki etkileri bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Bu yüzden doğum ardından mümkün olabildiğinde en erken sürede bebeğin, anne sütüyle beslenmesi gerekir. Eğer bebeğine doğrudan annesinin memesinden ’emzirilmesi’ durumu söz konusu olamazsa ideal seviyede süt üretimi için annenin sütü sağılır. Ayrıca emzirme sıklığının ilk günlerde en az 8 ila 12 defa arasında olmalıdır.

• Su ve Şekerli Su Desteği

Aslında bu uygulama doğru bilinen yanlışlardan birisidir. Çünkü bebekler için herhangi bir şartta ya da durumda su, şekerli su takviyesi gerekliliği bulunmaz. Anne sütü alan bebekte su, dekstrozlu mayi alımı ‘Hiperbilirubinemi’ riskinde düşüşe neden olmaz ve billirubin seviyesinin düşmesinde etkili olmaz.

Bebekte Sarılığı Karşı İkincil Koruma

• Anne ve Bebek Kan Grubu Belirlenmeli

İleri seviyede ‘Hiperbilirubinemi’ riskine yönelik olarak bazı önlemlerin alınması gerekir. Bunun içinde ilk olarak hamilelerin ABO ve RH (D) kan gruplarına ve normal olmayan izoimmün antikorları izlenir. Annenin kan grubu bilinmiyor ya da 0 ve RH(-) olması halinde kordon kanı içerisinde doğrudan Coombs testi ile ABO ve RH kan grubu incelenir.

• Klinik Değerlendirme Yapılmalı

Doğum ardından ve sonrasında 8 ila 12 saatlik periyotlarda bebeğin cilt rengi kontrol edilmelidir. Cilde parmak baskısı ile kontrol işlemleri aydınlık ortamda bebek çıplakken yapılmalıdır. Bu kontroller ile oluşum belirtileri söz konusu olur olmaz müdahale imkanı doğar.

• Laboratuvar Değerlendirmesi

Doktor tarafından talep edilebilen bu değerlendirmede bebeğin kanındaki billirubin değerleri düzenli olarak kontrol edilir ve yükseliş olduğundan düşmesi için gerekli müdahaleler gerçekleştirilir.

Kaynaklar

• http://www.acibademhemsirelik.com/e-dergi/106/docs/makale-1.pdf
  
• http://www.samiulus.gov.tr/Upload/files/yenidogansarilik.PDF
  
• http://ihs.istanbulsaglik.gov.tr/data/content/cekush_dosyalar/8-%20temel_yenidogan_bakimi.pdf
  
• http://dergipark.gov.tr/download/article-file/73668
  
• http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/cocuk_sagligi/dr_emel_kabakoglu_unsur.pdf

(1 votes, average: 5,00 out of 5)

Loading...