Karaciğer Biyopsisi Amacı ve Biyopsi Aşamalaları
Pek çok hastalığının tanısının konulabilmeis hedefi ile uygulanan yöntemlerden birisi olan karaciğer biyopsisinin neden yapıldığı ve nasıl yapılabileceği hakkında tüm detaylar.
İçindekiler
Karaciğer Biyopsisi
Günümüzde pek çok hastalığın teşhisi ve kontrolü için uygulanan karaciğer biyopsisi ilk defa 19. yüzyıl sonlarına doğru gerçekleştirildi. Karaciğer tahribatının etyoloji ve yayılmasının incelenmesinde modern tıp alanında mevcut en etkili yöntem olarak biyopsi öne çıkıyor. Temel olarak, tanı hedefi ile karaciğerden parça almak için uygulanır. Söz konusu hastalığın oluşumuna yol açan sebepler ve hastalığın gelişimi ile ilgili olarak bilgiler alınabilmesini sağlayan biyopsi uygulaması, uygulanacak tedavinin şekillendirilmesini de sağlar.
Karaciğer lezyonuna doğrudan incelemenin uzman doktor tarafından yapılabilmesine yardımcı olan bu yöntem, modern tıp literatürünün en geçerli ve en etkili yöntemlerinden birisi konumunda bulunur. Bu şekilde söz konusu hastalıkların tanısının koyulması ve doğru tedavi uygulamasının belirlenmesinde etkili sonuçların elde edilebilmesine yardımcı olur. Karaciğer biyopsisi uygulamasının yapılmasının hem birden fazla nedeni olabildiği gibi müdahalenin gerçekleştirilmesi hususunda birden fazla alternatif seçenek bulunur. Bu yüzden de karaciğer biyopsisinin uygulanmasından, sebeplerine ve sonuçlarına kadar önemli farklılıkların söz konusu olması muhtemeldir.
Karaciğer Biyopsisi Neden Yapılır?
Karaciğer biyopsisi birden fazla nedene bağlı olarak uygulanabilir. Karaciğerden örnek alımının gerçekleştirilerek, doğrudan incelemesinin yapılabilmesine yardımcı olan bu uygulamanın yapılır.
Tanı Amaçlı
- Kolestatik bozukluklar,
- Karaciğer yağlanması,
- Vasküler hastalıklar,
- Akut ve kronik Hepatit,
- İnfiltratif ya da depo hastalıkları,
- Wilson hastalığı, Alfa-1 antitripsin eksikliği, amiloidosis ve triosinemi,
Transplantasyon ardından karaciğer biyopsisi
- Benign, (kist, adenom, yağlı infiltrasyon, fokal nodüler hiperplazi, hemanjiom, karaciğer absesi)
- Malign, (Kolanjiokarsinom, metastaz, primer karaciğer neoplazmları, hepatosellüler kanser)
Pragnoz
- Genetik hemokromatosis, (hayatta olanlarda fibrosis normal kontrol grubu, ölenlerde fibrosis düzeyi yüksek)
- Primer biliyer sirozda artmış fibroz, (komplikasyon veya vefat oranındaki artış)
- Sirozlu olgularda HCC riski yüksek,
Tedaviyi Yönlendirmek
- Kronik HCV’ lerin tedavisinde,
- Otoimmun Hepatit takibinde, (Portal plazma hücre skoru, streoid düşürülmesinde yada immünosüpresif tedavi sona erdirilmeden evvel)
- Primer biliyer sirozda ilerlemiş fibroz (erken ölüm/erken transplantasyon gerekliliği ve ursodeoksikolik asite yanıtının düşüklüğü,
İnfiksiyon hastalıkları
- Siroz tanısının koyulması,
- Kronik viral Hepatit tanısı,
Şeklindeki nedenler dolayısı ile karaciğer biyopsisi uygulanır.
Karaciğer Biyopsisi Nasıl Yapılır?
Karaciğer biyopsisi aşamaları hastanın en uygun şekilde hazırlanmasını ve uygulamanın sorunsuz şekilde gerçekleştirilebilmesini sağlar. Buna göre ilk olarak prosedür öncesi hazırlık, araç-gereç hazırlığı, biyopsi alanının belirlenmesi, biyopsi iğnesinin yerleştirilmesi, sahanın hazırlanması, anestezi uygulanması, iğnenin alana uygulanması ve biyopsi prosedürü sonrası şeklinde aşamalardan oluşur.
Karaciğer biyopsisi ne kadar sürer sorusu, bu prosedüre ilişkin en çok merak edilen konulardan birisi olurken, prosedürün uygulanışı aşaması birkaç dakika ile sınırlıdır.
Karaciğer Biyopsisi Hazırlığı
Karaciğer biyopsisi uygulamasının gerçekleştirilebilmesi için hasta durumunda belirli koşulların oluşturulmuş olması gerekir. Hastanın durumunun, karaciğer biyopsisi uygulamasının gerçekleştirilebilmesi açısından uygun karaciğer biyopsi değerleri olması gerekir.
Karaciğer biyopsisi öncesi bazı testler ve tetkikler gerçekleştirilir.
- Koagülasyon durumunun değerlendirilmesi
- Sirozda trombposit normal olsa da, böbrek yetmezliğinde, anti-HIV pozitif olgularda ve aşırı kanama öyküsüne sahip olanlarda kanama zamanına bakılarak, 10 dakika biyopsi uygulanmaz.
- Biyopsi öncesinde 12 saat aç kalınması gerekir.
Karaciğer Biyopsisi Yapılışı
- Anksiyeteyi düşürmek için sedatif kullanılır
- Bilinçli sedasyon rutin önerilmez.
- Hasta sırt üstü yatırılarak, sağ eli başın altına yerleştirilir
- Perküsyon ile karaciğer matitesi belirlenerek, işaretleme uygulanır
- Biyopsi bölgesi %10 povidon iyotla silinir ve alkolle temizlenir
-
Streil örtü ile alan örtülür
- İşaretlenen alan, alt kostanın üzerinden 2 ila 4 ml lidokainle lokal anestezi uygulanır
- İşaretlenen alanda, bistüri ile küçük kesi yapılır ve iğnenin kolay geçmesi sağlanır.
- Biyopsi iğnesi bu alana koyularak, ultrasnografi yardımı ile karaciğerden örnek alımı gerçekleştirilir
- Biyopsi bölgesine birkaç dakika gazlı bezle baskı uygulanır, gazlı bez flaster ile iyice bölgeye yapıştırılır ve karaciğer biyopsisi tamamlanır.
Karaciğer Biyopsi İğnesi ve Çeşitleri
Biyopsi uygulamasının aşamalarında (anestezi ve örnek alımı) farklı iğne türleri kullanılabiliyor. Buna göre biyopsi uygulamalarında kullanılan iğneler;
- Aspirasyon (emici) iğne (Menghini, Jamshidi ve Klatskin)
- Kesici iğneleri (Vim-Silverman ve Trucut)
şeklindedir.
Karaciğer Biyopsisi İğneleri Özellikleri
Biyopsi uygulamasında kullanılan iğnelerin çapı genel olarak 16 ila 18 gauge yani 1.6 ila 1.2 milimetre arasında değişir. Böylelikle iğne misal olarak 1.6 ila 2 santim arasında ayarlanabilmektedir. Trucut yani kesici iğne türü ileri seviyede fibrozisli olan olgularda örnek alımının daha uygun biçimde gerçekleştirilebilmesine yardımcı olur.
Karaciğer Biyopsisi Sonucu Ne Zaman Çıkar?
Karaciğer biyopsisi sonucu ne kadar sürer sorusu sıklıkla gündeme gelir. Uygulanan biyopsi ile yapılan incelemeler doğrudan karaciğer dokusu üzerinde gerçekleştirilebilir hale gelir. Patoloji laboratuvarına gönderilen örnek, uzmanlar tarafından incelenir. Buna göre uygulanan karaciğer biyopsisi sonuçları genel olarak en fazla 1 hafta içerisinde çıkmaktadır.
Acil durumdaki hastalarda uygulanan karaciğer biyopsisi için sonuçlar, ‘öncelikli’ niteliği taşıması dolayısı ile daha kısa zaman dilimleri içerisinde de sonuçlanabilir.
Karaciğer Biyopsisi Ücretleri
Biyopsi uygulamaları Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sosyal güvencesi altında bulunduğundan, uygulamalar sosyal güvence sahibi olan kişilerde kamu hastaneleri tarafından ücretsiz uygulanır. Ancak sosyal güvencesi bulunmaması dolayısı ile tedavi uygulamalarının ücret ödemelerini şahsen yapacak olan hastalar için belirlenmiş olan ücretler bulunur. Buna göre kamu hastanelerinde ve üniversite hastanelerinde söz konusu uygulama için 468 TL gibi bir ücretlendirme söz konusu olur. Biyopsi iğnesi aynı şekilde Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan kamu hastaneleri ücretli kamu sağlık hizmetleri fiyat listesine göre 113 TL olarak belirlenmiştir.
Bu ücretlendirme hastanenin yıllık dönemine ve Sağlık Bakanlığı’ nın güncellemelerine ve özel hastanelere göre değişiklik gösterebilir.
Kaynaklar
- http://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2017/05/Perkütan-Karaciğer-Biyopsisi-İlhami-ÇELİK.pdf
- http://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2015/09/Karaciğer-Biyopsisi-Onur-URAL.pdf
- http://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=karaciger-hastaliklarinin-patolojisi.pdf
- http://egehastane.ege.edu.tr/%C3%9Ccretli%20Hastalar%20%C4%B0%C3%A7in%20Kamu%20Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20Hizmetleri%20Fiyat%20Tarifesi%20(10%20A%C4%9Fustos%202015).xlsx
- https://www.journalagent.com/turkderm/pdfs/TURKDERM_50_SUP_1_18_21.pdf