Karaciğer Fonksiyon Testi Hangileridir ve Normal Değerleri
Karaciğerde herhangi bir hasarın, yaralanmanın ve sorunun olup olmadığını anlamak amacıyla karaciğer fonksiyon tahlilleri yapılmaktadır. Yapılan bu testlerde enzim ve proteinlerin düzeylerinin kontrol edilmesi amacıyla yapılır.
İçindekiler
Karaciğer Tahlilleri
Kanda bulunan enzimlere ve de proteinlerin normal seviyede bulunup bulunmadığını anlamak amacıyla yapılmaktadır. Bu testler sayesinde kişilerde karaciğerinde bir hasar olup olmadığı ve karaciğer hastalığı yaşayıp yaşamadığı değerlendirilecektir.
Bu testlerin yapılmasında ki amaç kişilerin hepatit gibi karaciğer enfeksiyonu olup olmadığını anlamak, siroz ya da hasar bırakan başka hastalık var mı, karaciğerde iltihaplanmanın olup olmadığını, enzimlerin normal üretildiğine ve kişilerin bir takım kullanmakta olduğu ilaçların yan etkilerini gözlemek amacıyla yapılmaktadır.
Alanin Aminotransferaz (ALT)
Karaciğer hücreleri tarafından üretilmekte olan bir enzim olmaktadır. Kişilerde protein üretimine yardımcı olmak, karaciğerin vitamin ve demir depolaması, vücuda girmekte olan zararlı toksinlerin atılması, yediklerimizi sindirmemize yardımcı olan safranın üretimi konusunda görevlidir. Bu testin yapılma amacı kişilerin gözlerinde veya cildinde sararma, çok koru idrar yapması ya da sürekli olarak kusma gibi rahatsızlıkları varsa kişilerde karaciğer hastalığından şüphelenilmesi durumunda yapılmaktadır.
Cinsiyet | Normal Değer |
Kadın | 7 – 35 U/L |
Erkek | 10 – 40 U/L |
Sadece karaciğerde bulunmaktadır. Eğer ki karaciğerin hasar görmesi durumunda, iltihaplanması sonucunda ALT kan dolaşımına karışacaktır. Bunun sonucunda yapılan kan testinde ALT seviyesi her zaman yüksek çıkar. ALT testi Serum glutamik-piruvik transaminaz (SGPT) testi olarak da isimlendirilmektedir. Yüksek çıkmasının nedenleri arasında karaciğer tümörü, alkol tüketimi, hemokromatoz karaciğer iltihaplanması, dokuların ölümü sonucunda yükselecektir.
Aspartat Aminotransferaz (AST)
Vücudun çeşitli organlarında ve de dokularında bulunan bir enzim olmaktadır. Vücudun çalışmasında gerekli olan kimyasal reaksiyonları tetiklemeye yardımcı olmak için üretilen bir protein olmaktadır. Sadece karaciğerde bulunmaz. Aynı zamanda kalp, kırmızı kan hücrelerinde de bulunmaktadır. Enzimin yüksek olması bir takım sağlık sorunlarının olduğuna işaret etmektedir.
Cinsiyet | Normal Değer |
Kadın | 10 – 36 U/L |
Erkek | 14 – 20 U/L |
Kişiler sürekli olarak kendisini yorgun hissetmesi, iştah kayı, mide bulantısı, kusma, karın şişkinliği yaşaması durumunda bu teste başvurulacaktır. Kanser, hamilelik, hepatit, siroz, kemoterapi ilaçları, antibiyotikler, A vitamin yüksekliği, kas hastalıkları, kalp krizi ve alkol tüketimi olan kişilerde yüksek çıkacaktır.
Gama-glutamil transpeptidaz (GGT)
Safra kesesi, dalak, pankreas, böbreklerde de bulunmaktadır. Ulaşım molekülü olarak görevi vardır. Diğer moleküllerin vücuda taşınması konusunda yardımcı olacaktır. Toksik maddelerin atılması konusunda yardımcı olacaktır. Eğer ki karaciğerde bir hasar oluşursa kan testi sonucunda yükselecektir.
Cinsiyet | Normal Değer |
Kadın | 5 – 27 U/L |
Erkek | 8 – 38 U/L |
Yaşınal karın ağrısı, sarılık, koyu renkli idrar olması, mide bulantısı ve kusma, iştah azalması ve kişinin sürekli olarak kendisini yorgun hissetmesi durumunda yapılmaktadır. Daha çok diyabet hastalığı yaşayanlarda, konjestif kalp yetmezliği, kimyasal ilaçların yan etkileri, pankreas kanseri ve alkol tüketimi sonucunda yükselecektir.
Alkalen Fosfataz (ALP)
Karaciğer, safra kesesi, kemiklerde, böbrek, bağırsak ve pankreasta bulunan bir enzim olmaktadır. Kişilerde oluşan hepatit, siroz, kolesisit, safra yollarının tıkanması, raşitzm, kemik erimesi, gibi rahatsızlıkları olan kişilerde başvurulan bir test olmaktadır.
Yaş Aralığı | Normal Değer |
Çocuklarda | 350 U/L daha düşük |
Yetişkinlerde | 25 – 100 U/L |
Kan tahlilinde yüksek çıkmasının nedenleri hepatit, sarılık, siroz, karaciğer yağlanması, sarkoidoz, paget hastalığı, kolon kanseri, lösemi, zona hastalığında da bu değerler yüksek çıkacaktır.
Protrombin Zaman (PT)
Protrombin Zaman testi kan pıhtılaşmasının olup olmadığını anlamak amacıyla yapılmakta olan bir test olmaktadır. Kişilerde kan trombositleri kanama meydana geldiği zaman bu yara üzerinde toplanacaktır. Kan pıhtısı üretilerek kanamanın durması için koagülasyon birlikte fibrin sayesinde kanama duracaktır. Hemofili gibi bilinen kanama bozukluğu yaşamakta olan kişilerde bu pıhtılaşma görülmemektedir. Bunun nedenlerinden biri de oluşan karaciğer hastalıklarıdır.
Normal Değer |
0.8 – 1.1 INR |
Yükselme nedenleri arasında kişilerin aldığı kan inceltici ilaçlar, karaciğer hastalıkları, K vitamin eksikliği ve kanama bozuklukları yaşamakta olan kişilerde yüksek çıkacaktır.
Laktat Dehidrojenaz (LDH)
Kişilerin aldığı şekerli hücrelerin enerji haline dönüşmesinde yararlı olan bir enzim olmaktadır. Karaciğer, kalp, pankreas, böbrek, kas, lenf dokusunda da bulunmaktadır. Geçirmekte olduğunuz bir hastalık hücrelere zarar vermesi sonucunda kan dolaşımına karışacak olması nedeniyle LDH seviyesinde yükselme meydana gelir.
Yaş Aralığı | Normal Değer |
0 – 1 yaş | 290 – 2000 U/L |
1 – 2 yaş | 180 – 430 U/L |
2 – 12 yaş | 110 – 295 U/L |
12 yaşından büyüklerde | 100 – 190 U/L |
Yükselme nedenleri arasında, kan dolaşım yetersizliği, düşük kan basıncı oluşması, lösemi, kalp krizi, kemik kırılması, pankreatit ve böbrek rahatsızlıklarında yükselecektir.
Bilirubin
Karaciğerde bulunan Bilirubini işleyemez duruma gelmesi halinde karaciğer iltihabı oluşabilir. Eğer ki Bilirubin çok fazla olması durumunda ciltlerde ve gözlerde sararma durumu başlayacaktır. Hemoglobin proteini bozulması durumunda vücutta Bilirubinler oluşmaya başlar, kana karıştıktan sonra karaciğere ilerler. Karaciğerde bulunan Bilirubin glikoz türevi asit, glukuronik asit, konjuge Bilirubin olarak adlandırılmaktadır.
Test | Normal Değer |
Konjuge Bilirubin | 0 – 0,3 mg/dL |
Total Bilirubin | 0.3-1.9 mg / dL |
Yükselme nedenleri arasında safra kesesi iltihabı, hepatit, anemi, karaciğer tümörleri gibi nedenlerden dolayı yükselecektir.
Kaynaklar
- http://www.aaltoscientific.com/product/alanine-aminotransferase-sgpt-5/
- https://www.medicinenet.com/script/main/art.asp?articlekey=6610
- https://www.mayomedicallaboratories.com/test-catalog/Clinical+and+Interpretive/8340
- https://www.urmc.rochester.edu/encyclopedia/content.aspx?contenttypeid=167&contentid=gamma_glutamyl_transpeptidase
- https://www.mayoclinic.org/symptoms/high-blood-protein/basics/causes/sym-20050599
- https://medlineplus.gov/ency/article/003483.htm
- https://medlineplus.gov/ency/article/003471.htm