Karaciğer Biyopsisinin Yan Etkileri ve Riskleri
Pek çok hastalığa ilişkin tanı koyulabilmesi için 100 yıl aşkın süredir uygulanan karaciğer biyopsisinin, uygulanmasının herhangi bir riskinin veya zararının bulunup, bulunmadığına dair merak edilen her şey.
İçindekiler
Karaciğer Biyopsisi Riskleri
Karaciğer biyopsi uygulamaları pek çok hastalığın tanısı için uygulanan en önemli tanı kanallarından birisi olurken, uygulamalarından doğabilecek komplikasyonlar ile karşı karşıya kalınması da muhtemeldir. Karaciğer biyopsisi risklerini oluşturan bu komplikasyonlar ise;
- Kanama (Periton içi, Karaciğer içi ve Hemobilia)
- Safra Peritoniti
- Sepsis, bakteriemi
- Hemoktoraks
- Pnömotoraks, plevral efüzyon
şeklinde listelenir.
Karaciğer Biyopsisi Tehlikeli mi?
Karaciğer biyopsisi uygulamaları sonrasında meydana gelen komplikasyonlar farklı ciddiyet seviyelerine sahip olabilir. Bu durumda karaciğer biyopsisi tehlikeli mi sorusu açısından ciddi seviyelere ulaşabilecek seviyede komplikasyon ihtimalleri olduğu yanıtının verilmesi gerekliliğini doğurur. Yan etkiler, hastadan, hastaya göre değişiklik gösterir.
Karaciğer Biyopsisi Yan Etkileri (Komplikasyonları)
Karaciğer biyopsisi uygulamaları ardından hastada görülebilecek bazı yan etkiler ve komplikasyon ihtimalleri bulunur. Biyopsi uygulamalarından kaynaklı olarak meydana gelen komplikasyonların genel olarak erken belirtiler verdiği belirtilir. Buna göre 3’te 2’lik kısmının ilk 2 saatlik periyotta, %96’lık kısmının ise ilk 24 saatlik periyot içerisinde komplikasyonlar, belirtilerini göstermeye başlar. Bu nedenle de biyopsi sonrası hastanın 1 gece gözlem altında tutulması tercih edilirken, daha düşük seviyedeki rahatsızlıklara ilişkin karaciğer biyopsisi ayakta da uygulanabilir ki bu uygulamada da 6 saatlik bir gözlem önerilmektedir.
Ayrıca biyopsi uygulamaları ardından 2% oranında bir oranla görülmesi istenmeyen bir durum nedeni ile hastaneye başvuru yapıldığı görülür. Biyopsi uygulamalarının ardından görülebilen yan etkiler(komplikasyonlar) ise;
Ağrı
Karaciğer biyopsisi yan etkileri arasında en sık görüleni ise vazovagal uyarı ve ağrıdır. Biyopsi noktasında ya da sağ omuz bölgesine yönelen ağrı gözlemlenebilir. Aynı zamanda da biyopsi noktasında meydana gelen ağrı en sık görülen yan etkiler arasında yer alır ve 25% ila 30% aralığında gözlemlenir.
Yan etki olarak ortaya çıkan ağrı genel olarak üst kadranda ve omuz bölgesinde ‘künt’ nitelikte bir ağrıdır. Genellikle 2 saatten önce geçişi mümkün olurken, analjeziklere karşı etkin sonuç verebilir.
Karaciğer biyopsisi ardından karın bölgesinde meydana gelen ‘şiddetli’ ağrılarda kesinlikle hassas hareket edilmelidir. Yüksek olasılıkla intraperitoneal hemoraji ya da biliyer sızıntı gibi çok önemli bir komplikasyon oluşumunun belirtisi olabilir.
Kanama
Genel olarak ‘ikinci’ sınıfta olan bir karaciğer biyopsisi yan etkisi grubunu kapsamaktadır. Uygulama ardından görülebilen kanama komplikasyonu 3 farklı tipte görülebilir. Bu kanama tipleri;
- Hemobilia (Biliyer tipte kolik ağrı, gastrointestinal kanama ve sarılık olarak kendisini gösterir, nadir görülür)
- Subkapsüler ve parankimal hematom (genel olarak asemptomatiktir ve ağrı oluşumuna yol açar)
- Serbest intraperitoneal (En yüksek seviyede risk taşıyan kanama komplikasyonudur ancak çok nadir olarak görülür).
şeklindedir. Subkapsüler hematom ya da intrahepatik kanamalar, kanama komplikasyonları arasında en yüksek yüzdeyle görülen kanama tipleridir. Söz konusu bulguların tespiti, genel olarak klinik semptomlar olmadan ‘tesadüfi’ biçimde gerçekleştirilir. Semptomatik hematomlar, ultrasonografi ile görülebilir. Aynı zamanda da genel olarak analjeziklerin desteği ile konservatif tipteki tedavilere yanıt verirler.
Ciddi Kanama Belirtileri
Ciddi seviyelerde risk taşıyan kanama durumunun belirtileri ise;
- Karın ağrısı
- Taşikardi
- Hipotansiyon
- Süren hemodinamik bozulma
şeklindedir. Erken tanı sağlamak için mutlaka ultrasonografi yapılması gerekir. Tedavisinde ‘sert’ nitelikte sıvı yönetimi ve kan ve trombosit transfüzyonu uygulanır. Gereklilik teşkil edebilecek durumlara ilişkin olarak anjiyografi çekimi uygulanarak, cerrahi müdahaleye karşı uzmanına haber verilir.
Biyopsinin ardından görülebilecek kanama komplikasyonu, genel olarak ilk 3 ila 4 saatlik periyot içerisinde gözlemlenir. Ayrıca bu periyot içerisinde kanama komplikasyonu kendisini hipotansiyon, taşikardi ve karın ağrısı olarak gösterir.
Kanama Yan Etkisi Oluşumunu Etkileyen Faktörler
Biyopsi sonrası meydana gelebilen kanama yan etkisi (komplikasyonu) genellikle ileri yaş, karaciğer malignitesi, biyopsideki 3 kez deneme yapılması ve siroz ile daha yüksek olasılıkla görülmesinde etkili olurlar.
Kaynaklar
- http://www.ctf.edu.tr/stek/pdfs/38/3808.pdf
- http://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2015/09/Karaciğer-Biyopsisi-Onur-URAL.pdf
- http://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2017/05/Perkütan-Karaciğer-Biyopsisi-İlhami-ÇELİK.pdf
- http://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=karaciger-hastaliklarinin-patolojisi.pdf
- http://www.journalagent.com/abantmedj/pdfs/ABANT_3_2_112_115.pdf