Siroz Hastalığına Sebep Olan Durumlar Ve Nedenler
Siroz hastalığı alkol, hepatit veya genetik faktörlerden dolayı kaynaklanabilir. Siroz hastalığının ortaya çıkmasında rol oynayan farklı nedenler vardır. Bu nedenlerin hepsini yazımızda listeledik ve anlattık.
İçindekiler
Siroz Sebepleri
Siroz, hepatit veya kronik alkolizm gibi birçok farklı karaciğer hastalığından kaynaklanan karaciğer skarlasmasının bir evresidir. Karaciğer, vücudunuzdaki zararlı maddelerin detoksifikasyonu, kanın temizlenmesi ve yaşamsal besin maddelerinin hazırlanması gibi birçok farklı işlevi yerine getirir.
Karaciğer hasarı sonucunda siroz hastalığı oluşur. Karaciğeriniz hasar aldığı zaman kendini tamir etmeye çalışır. Bu tamir süreci içerisinde ise skar dokusu oluşur. Siroz ilerledikçe, karaciğerin işlevini yerine getirmesini zorlaştıran yara dokuları daha da çoğalır. Siroz nedenleri çok çeşitlidir. Genellikle alkolizm ve hepatit, sirozun en yaygın nedenleridir. Siroz hastalığı genetik faktörlere bağlı olduğu gibi genetik dışı faktörlerden de kaynaklanabilir. Bu yazımızda sirozun nelerden kaynaklandığını anlattık.
Siroza sebep olan en yaygın nedenler şunlardır:
- Uzun süreli alkol bağımlılığı
- Hepatit B ve C enfeksiyonu
- Karaciğer yağlanması hastalığı
- Toksik metaller
- Genetik hastalıklar
Bu nedenler arasında ki en yaygını ise hepatit B ve C’dir. Hepatit B ve C enfeksiyonu sirozun önde gelen nedenleri arasındadır. Bu nedenlerin her birine aşağıda detaylıca bakacağız.
Aşırı Alkol Tüketimi
Alkol de dahil olmak üzere tüm toksinler karaciğer tarafından parçalanır. Bununla birlikte, alınan alkol miktarı çok yüksek ise, karaciğer aşırı derecede iş yapacaktır ve karaciğer hücreleri nihayetinde zarar görecektir.
Ağır ve düzenli içicilerin, diğer insanlara kıyasla siroz geliştirme eğilimi daha fazladır. Tipik olarak, sirozun gelişimi için en az 10 yıl boyunca ağır ve düzenli içici olmak gerekir. Alkole bağlı sirozun tedavisi sırasında alkolden uzak durmak gerekir.
Genelde alkol bağımlılarında gelişen karaciğer hastalıklarının üç aşaması vardır:
- Karaciğer Yağlanması: Karaciğerde yağ birikmesi sonucunda meydana gelir.
- Alkol hepatiti: İçki içmeye devam edenlerin yaklaşık yüzde 35’i, karaciğer hücrelerinin şişmesine neden olan alkol hepatiti geliştirecektir.
- Ağır içki içenlerinin yaklaşık yüzde 10’u daha sonra siroz hastalığına yakalanacaktır.
Hepatit
Kan yoluyla bulaşan bir enfeksiyon olan Hepatit C, karaciğere zarar verebilir ve sonunda siroza yol açabilir. Hepatit C, Batı Avrupa’da, Kuzey Amerika’da ve dünyanın birçok yerinde sirozun yaygın bir nedenidir. Siroza hepatit B ve D hastalıkları da neden olabilir.
Alkolsüz steatohepatit (NASH)
NASH, erken evrelerinde, karaciğerde çok fazla yağ birikimi ile başlar. Biriken yağ, inflamasyona ve yara izine neden olur. Bu yağ birikimi genellikle siroz ile sonuçlanır.
NASH’in ortaya çıkma ihtimali yüksek olan kişiler şu şekildedir:
- Obezler
- Diyabet hastaları
- Yüksek kan lipid (yağ) düzeyi olanlar
- Hipertansiyonu (yüksek tansiyon) olan kişiler
Otoimmün hepatit
Bu hastalığa sahip kişilerde, bağışıklık sistemi vücutta ki organları yabancı maddelermiş gibi algılanır ve onlarla savaşır. Bu hastalığa sahip kişilerin bağışıklık sistemi bazen karaciğeri düşman olarak algılar ve ona saldırır. Bunun sonucunda, hasta siroz geliştirebilir. Tedavisi zor bir hastalıktır.
Bazı genetik koşullar
Hemokromatoz: Demir, karaciğerde ve vücudun diğer bölümlerinde toplanır.
Wilson Hastalığı: Bakır, karaciğerde ve vücudun diğer bölümlerinde toplanır.
Safra kanallarının bloke edilmesi
Safra kanallarının kanseri veya pankreas kanseri gibi bazı durumlar, safra yollarını tıkayabilir ve siroz riskini arttırır.
Budd-Chiari Sendromu
Karaciğer veninde ve karaciğerden kan taşıyan kan damarında tromboz (kan pıhtılaşması) oluşumu sonucunda görülen hastalıktır. Karaciğerin büyümesine yol açar.
Siroza neden olan tüm hastalıkların ve durumların tam listesi şu şekildedir:
- Kronik alkol bağımlılığı
- Kronik viral hepatit (hepatit B ve C)
- Karaciğerde biriken yağ (alkolden kaynaklanmayan karaciğer hastalığı)
- Vücudun demir birikimi (hemokromatosis)
- Kistik fibroz
- Karaciğerde biriken bakır (Wilson hastalığı)
- Safra kanalı problemleri (biliyer atrezi)
- Kalıtsal şeker metabolizması bozuklukları (galaktozemi veya glikojen depo hastalığı)
- Genetik sindirim bozukluğu (Alagille sendromu)
- Vücudunuzun bağışıklık sisteminin neden olduğu karaciğer hastalığı (otoimmün hepatit)
- Safra kanallarının yok edilmesi (birincil biliyer siroz)
- Safra yollarının sertleşmesi ve skarlanması (primer sklerozan kolanjit)
- Schistosomiasis enfeksiyonu
- Metotreksat gibi ilaçlar
Siroz tedavisi için erken teşhis çok önemlidir. Teşhisi geç kalınmış siroz hastalığının tedavisi ne yazık ki son derece zordur. Ayrıca siroz hastalığına yakalanmamak için, aşırı alkol tüketiminden kaçınmak gerekir. Aşırı alkol tüketimine bağlı siroz meydana gelmesi çok sık karşılaşılan bir durumdur.
Kaynaklar
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cirrhosis/symptoms-causes/syc-20351487
- https://www.med.unc.edu/gi/specialties/liver/files/brochure-pdfs/NIH%20Cirrhosis.pdf
- http://www.aafp.org/afp/2006/0901/p756.pdf
- https://www.mirecc.va.gov/cih-visn2/Documents/Provider_Education_Handouts/Cirrhosis_Information_Sheet_for_BHPs_Version_3.pdf
- http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.580.4880&rep=rep1&type=pdf