Siroz Son Evresi ve Son Evrede Görülen Belirtiler
Siroz hastalığının en riskli aşaması olan son evrede hastada görülebilen durumlar ve hastalığın ilerleyişinin belirtilerinin kapsamlı açıklamaları ile bu belirtilerin geçmesine ilişkin tedavi uygulamaları.
İçindekiler
Siroz Son Evre Etkileri
Tam tanımlama olarak, karaciğerde kronik bir hepatoselüler nekroz ve inflamasyon periyodunun ardından diffüz fibrozis ile beraber standart yapının yitirilerek, anormal nodüllerin meydana gelmesidir. Siroz hastalığının evreleri bulunur ve ilk evrelerde genel olarak hastalığın yapısı gereğince subklinik bir hastalık olması nedeni ile ileri evrelere kadar klinik belirti ve bulguları fazla görülmez. Karaciğer sirozu 4 evreden oluşur. Her evrede görülen belirtiler ve etkiler farklılık gösterebildiği gibi hem ciddiyeti hem de riski açısından evreler ilerledikçe görülen belirtiler çok daha önemli bir boyuta ulaşır. Karaciğer sirozu için anatomik sınıflandırma makronodüler, miktronodüler ve miks şeklinde gerçekleştirilir.
Siroz 4. Evre Belirtileri
Karaciğer sirozu son evresi belirtileri arasında ilk sırada kanama bulunur. Bunun dışında asit oluşumu da üçüncü evreden itibaren görülmeye başlanırken, bu evrede çok daha ciddi seviyelere ulaşıyor. Aynı zamanda da portal hipertansiyon, hiponatremi, varis kanaması, heptorenal sendrom, hepatik ensefalopati komplikasyonları da görülür. Ancak bu sirozun son aşaması belirtileri kompense edilebilir niteliklerdeki belirtilir olurken, bazı dekompense belirtilerde bulunur. Bu belirtiler ise hepatik ensefalopati ve ikter şeklindedir.
Bunun yanı sıra temel olarak pek çok karaciğer rahatsızlığında olduğu gibi karaciğer sirozu hastalığında da kaşıntı görüldüğü gibi ciltte sararma ve başta bacaklar olmak üzere tüm vücutta ödem oluşumu görülür. Bunlar haricinde genel klinik siroz hastalığının son dönemleri sürecinde ellerde titreme, konuşma ve reflekslerde yavaşlama, üre oranında düşüş, nefes zorlukları, ciltte çökme, karında su toplanması,sindirim sistemi problemleri ve kanaması görülür.
Sirozda ilk evre ile ikinci evre kompense, üçüncü evre ile dördüncü evre dekompense evre olarak tanımlanır
Siroz Son Evre Komplikasyonları
Siroz son evresinde meydana gelen paralel sorun ve rahatsızlıklardan kaynaklı olarak hastada,
- Aşırı sinirlilik hali
- Ülser
- Uyku sorunları
- İnsülin direnci ve diyabet kontrol bozukluğu
- Karaciğer kanseri
- İktidarsızlık
- Testis küçülmesi
- Saç dökülmeleri, tüysüzlük
- Kalpte ritim bozuklukları
- Sarılık
oluşumu görülür.
Söz konusu komplikasyonların meydana gelmesi durumunda hasta yoğun bakıma yatırılır. Yoğun bakıma yatan hastaların, genel olarak görülen yatış nedenleri hepatik ensefalopati ve üst gastro intestinal sistem kanamalarıdır. Hepatorenal sendrom, hepatik ensefalopati ile prognoz arasındaki bağ istatistiksel açıdan olağan görülür. Gastro intestinal sistem kanamaları ve spontan bakteriyel peritonit arasındaki bağ öngörülebilir değildir. Hepatorenel sendrom oluşumu görülen siroz hastalarında mortalite yani ölüm oranı 100% olarak belirtili.
Siroz hastalığında kompense evreden, dekompense evresine geçiş hızı yılda 5% ila 7% aralığında değişiklik gösterir. Dekompense siroz döneminde pronoz ciddi seviyededir ve 6 aylık surveyi yalnızca 21% oranındadır.
Siroz Son Evre Tedavi
Siroz hastalığı, geri dönüşünün söz konusu olmadığı hastalık tiplerinden birisidir. Bu nedenle de siroz hastalığının özellikle son aşamasına gelinmesi durumunda zaten uygulanan siroz tedavisinin temel hedefinin karaciğerdeki tahribatın ve hastalığın ilerleyişinin önlenmesi öngörüldüğünde, tedavisi mümkün olmaz. Karaciğer sirozunun son evresi tedavisinde sonuç elde edilebilmesi mümkün olmaz iken, bu aşamada hastanın yaşama tutunabilmesinin tek yolu karaciğer nakli ile mümkün olabilmektedir. Ancak her hasta için her durumda karaciğer nakli uygulamasının gerçekleştirilebilmesi mümkün değildir. Karaciğer naklinin hem Türkiye’ de mevcut tabloda hayli düşük olan organ bağışı ile birlikte hastanın genetik olarak uyum sağlayabilmesi gibi faktörler düşünüldüğünde karaciğer nakli ile son evre sirozun tedavi edilmesi düşük bir olasılığı teşkil eder.
Siroz Son Evre Acil Nitelikli Problemleri
Siroz hastanın son evrede karşılaşabileceği ‘acil’ nitelikli sorunlar;
- Ateş
- Karın ağrısı, karında hassasiyet
- Bağırsak seslerinde düşüş
- Mental halde bozulma
- Renal fonksiyonlarda bozulma
- Asit sıvısında PNL sayısı artışı
- Asit kültürü
- Dilüsyonal hiponatremi
- Hapatik hidrotoraks
şeklindedir.
Siroz Son Evre Yaşam Süresi
Siroz hastalığının son evresine gelindiğinde hasta ve yakınları açısından ilk olarak sirozun son evresi ne kadar sürer sorusu gündeme gelebilir. Sirozun son evresinde artık karaciğer önemli oranda küçülme yaşamış ve sert bir yapıya kavuşmuştur. Bu durumda karaciğer fonksiyonlarının yerine getirilebilmesinin imkansız hale gelmesine neden olur. Hastalığı bu düzeye gelen hastanın, yaşatılabilmesi için tek gerekli olan uygulama ise uyum mevcut olan bir donör bulunarak, karaciğer naklinin gerçekleştirilmesidir. Sirozun oluşumuna yol açan sorunlar ve sirozun yol açmış olduğu komplikasyonların tedavi edilmediği takdirde, karaciğer kanseri oluşumu meydana gelir. Bununla birlikte karında asit birikmesi, koma ve kanama durumları meydana gelir. Bu aşamada hastanın sanrı görmeye başladığı belirtilirken, hastalığın tanısının koyulmasından sonra yaklaşık 1 yıllık sürede hasta hayatını kaybeder.
Genel olarak bu süre içerisinde hastanın daha iyi bir ömür geçirebilmesi hedefi ile siroz hastalığının yaratmış olduğu komplikasyonların klinik etkilerinin en hafif düzeye getirilmesi veya geçirilebilmesine yönelik olarak tedavi uygulamaları gerçekleştirilir.
Kaynaklar
- http://194.27.141.99/dosya-depo/stek/pdfs/58/5808.pdf
- http://www.ctf.edu.tr/STEk/pdfs/28/2810SO.pdf
- http://gastro.uludag.edu.tr/eski-site/k0904.php
- http://library.cu.edu.tr/tezler/6829.pdf
- http://tipedu.cumhuriyet.edu.tr/Donem3/KomiteIVGastrointestinalveHematopoetikSistemler/Dahiliye/AbdulkerimYILMAZ/Siroz.ppt
- http://www.klimik.org.tr/wp-content/uploads/2014/06/KLIMIK-Sirozlu-Hasta-Yönetimi-4.pdf
- http://enfeksiyonhastaliklari.com/siroz/?print=pdf