Karaciğer Enzim Testi Nasıl Yapılır ve Aç Karnına Mı Yapılması Gerekir?
Karaciğer enzim testi, karaciğer fonksiyon testi olarak da bilinmektedir. Bu testler kan tahlili sonucunda yapılmaktadır ve karaciğerde herhangi bir hastalık veya sorun olup olmadığını göstermektedir.
İçindekiler
Enzim Testi
Karaciğer enzim testi, kişinin kanında dolaşan ve karaciğerde herhangi bir sorun olup olmadığının anlaşılmasına yardımcı olan enzimlerin incelenmesi sonucu yapılan bir testtir. Test, kan alımı sonucunda yapılmaktadır. Doktorlar, kişide bir karaciğer problemi olabileceğinden şüphelendikleri takdirde karaciğer enzim testi talep ederler. Testin sonucunda çıkan enzimlerin ve çeşitli proteinlerin oranlarına göre kişinin karaciğerinde bir sorun olup olmadığı tespit edilir.
Çıkan sonuçlardaki enzimlerin oranlarının yükseklikleri veya düşüklükleri, karaciğerdeki veya safrada ki salgıların ne kadar doğru yapıldığının anlaşılmasına ve aynı zamanda karaciğerin ne kadar doğru ve düzenli çalıştığının da anlaşılmasına yardımcı olmaktadır. Testler, sadece karaciğerdeki rahatsızlıkları değil, zaman zaman diğer organlardaki rahatsızlıkları da işaret edebilmektedirler. Test sonuçlarının ardından doktor, çeşitli oranları inceleyerek asıl sorunun ve rahatsızlığın nerede olduğunu açıklar ve bu sonuca göre bir tedavi yöntemi geliştirir.
Neden Test İstenir?
Doktorun hastayı el ile muayene etmesi ve hastanın şikayetlerini dinlemesi sonucunda karaciğer fonksiyonlarındaki herhangi bir durumdan şüphelenmesi sonucunda bu tip testler talep edilebilir. Testler belirli rahatsızlıkları net bir şekilde göstermektedir. Bu rahatsızlıklardan bazıları şu şekilde sıralanabilir;
- Doktorun, hepatit virüsleri gibi durumlardan şüpheleniyor olması sonucunda test yardımı ile bu virüslerin taranması,
- Çeşitli karaciğer rahatsızlıklarının durumunun izlenmesi ( hali hazırda karaciğer hastası olan bir bireyin tedavisinin gelişme sürecinin izlenmesi),
- Karaciğer hastasına uygulanan ilaç tedavilerinin başarı düzeyinin izlenmesi,
- Hastaya uygulanan bir takım ilaçların yan etkileri var ise bu yan etkilerin izlenmesi,
- Sarılık gibi ciddi durumlarda hastalığın şiddetinin belirlenmesi.
Yukarıda belirtilen durumların hepsinde karaciğer enzim testi talep edilebilir. Bu testlerin sadece karaciğer rahatsızlıklarını değil, aynı zamanda safra kesesindeki problemleri de gösterebiliyor olduğu unutulmamalıdır.
En Sık Yapılan Enzim Testleri
Kişinin kan dolaşımında bulunan ve direkt olarak karaciğerdeki sorunların gözlemlenmesine yardımcı olan belirli enzimler bulunmaktadır. Bu enzimler ALT, AST, ALP GGT, LD ve PTZ enzimleri olarak bilinmektedir.
ALT (Alanin Transaminaz): ALT bir enzimdir ve vücutta protein üretimi sırasında kullanılmaktadır. Bu enzim, karaciğer hücrelerinin parçalanması sonucunda kana karışmaktadır. Fakat karaciğerde herhangi bir sorun var ise kanda bu enzimden çok daha yüksek oranda görülür. Bu durum da karaciğer hücrelerinin parçalanma oranının normalden çok daha yüksek olduğunu gösterir. Dolayısı ile bu enzimin sonucuna bakarak karaciğerde bir hasar olup olmadığını anlamak son derece kolaydır ve doktorlar tarafından çok sık kullanılan bir testtir. Bu test, aynı zamanda hastalığın durumunu ve tedavi sürecini takip etmek için de yapılabilir.
AST (Aspartat Amino Transferaz): AST’de ALT gibi protein üretiminde kullanılır ve karaciğer hücrelerinin parçalanması sonucunda kana karışır. Fakat AST testi ile sadece karaciğerdeki değil, aynı zamanda kas ve kalp problemlerindeki sorunlar da incelenebilir. Çünkü AST, ALT’nin tersi olarak sadece karaciğerde bulunmamaktadır. AST, iskelet kaslarında, karaciğerde ve kalpte bulunan bir enzimdir.
ALP (Alkalen Fosfataz): Bu enzim, safra kanallarının yakınında yer alan karaciğer hücrelerinde ve kemiklerde bulunmaktadır. Bu enzimin yüksekliği, karaciğer ve kemik hastalıklarının habercisi olarak bilinmektedir. Diğer enzimler ile orantılı veya orantısız yükselişi farklı hastalıkların habercisi olur. Dolayısı ile testler mutlaka doktorlara gösterilmelidir.
GGT (Gamma Glutamik Transferaz): GGT, safra kanallarına yakın olan karaciğer hücrelerinde bulunmaktadır. Genellikle safra kanalları ile alakalı bir enzimdir. ALP ile birlikte artış gösteriyor ise bu durum safra kanallarındaki tıkanıklığın habercisi olabilir. Kişilerin aşırı alkol tüketimi durumunda GGT yüksek çıkmaktadır. Dolayısı ile bu durumda siroz hastalığının olup olmadığı araştırılmalıdır.
Aç Karnına Mı Yapılır?
Karaciğer enzim testinin yapılacağı gün testten önce herhangi bir ilaç alınmamış olması ve herhangi bir besin tüketilmemiş olması gerekmektedir. Alınan ilaçlar ve bazı besinler test sonuçlarının olduğundan farklı çıkmalarına sebep olabilmektedir. En sağlıklı sonuçları elde etmek için gün içerisinde testten önce ilaç almamanız ve herhangi bir besin tüketmemeniz gerekir.
Kaynaklar
- http://enfeksiyonhastaliklari.com/karaciger-fonksiyon-testleri/?print=pdf
- http://dergipark.gov.tr/download/article-file/81905
- http://www.guncel.tgv.org.tr/journal/31/pdf/334.pdf
- http://suleymandemir.pau.edu.tr/sunular/kcft2011.ppt