Karaciğer Naklinden Sonra Ne Gibi Olumsuzluklarla Karşılaşabiliriz, Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Karaciğer nakli gibi kan kaybının çok yüksek olduğu ameliyatlarda komplikasyon riski vardır. Ancak erken dönem ve geç dönem komplikasyonlarının ortalaması ciddi oranda düşüktür.
Karaciğer nakli canlıdan veya kadavradan olmak üzere iki farklı türde yapılabilir. Her iki koşulda da belirgin risk faktörleri ortaya çıkar. Fakat tamamının görülme sıklığı son derece düşüktür.
İçindekiler
Karaciğer Nakli Sonrası Erken Dönem Komplikasyonları
Karaciğer nakli sonrası komplikasyonlar incelenirken önemli bir nokta gözlemlenir. Burada erken dönem komplikasyonları operasyon sonrasında direkt olarak gözlemlenebilir. Bunun haricinde ise karaciğer naklinden sonra yaşanan geç dönem komplikasyonları vardır. Ancak genel hatlarıyla erken dönemde karşılaştıklarımız daha sık gözlemlenir.
Aşağıdaki tabloda ise sık karşılaşıldığı belirtilen erken dönem etkilerinin dahi ne kadar az hastada gözlemlendiğini anlayabilirsiniz.
Görülme Sıklıkları | |
Primer Non-Fonksiyon | %0.13 |
Small For Size Sendromu | %0.37 |
Venöz Drenaj Problemi | 0.56 |
Hepatik Arter Trombozu | %1-2 |
Portal Ven Trombozu | %3-5 |
Safra Kaçağı | %30 |
Akut Rejeksiyonlar | %1-2 |
Kısaca açıklamak gerekirse;
- Primer Non-Fonksiyon:
Nakledilen karaciğer çalışmaz, yeniden nakledilmesi gerekir.
- Small For Size Sendromu:
Alıcıya uygun olmayan boyutlarda karaciğer nakledilmiştir.
- Venöz Drenaj Problemi:
Karaciğere ulaşması gereken kan kalbe doğru boşalır.
- Hepatik Arter Trombozu:
Damarlar ile ilgili yaşanan komplikasyondur.
- Portal Ven Trombozu:
Karaciğere ulaşan damarların tıkanmasıdır.
- Safra Kaçağı veya Safra Yolu Darlığı
Endoskopi sonucu safra kanallarında sorun oluştuğu tespit edilir.
- Red Bulguları
Halsizlik, ağrı ve hassasiyetler, fonksiyonlarını yerine getirmeyen karaciğer, koyu idrar ve açık dışkı şeklinde gözlemlenir.
- Rejeksiyon (Akut veya Kronik)
Farklı enfeksiyon ve sendromların oluşumuyla tedavi edilebilen komplikasyonlardır.
Karaciğer Nakli Sonrası Geç Dönem Komplikasyonları
Karaciğer nakli sonrası oluşan geç dönem komplikasyonlar ise daha nadir görülse de sistemik hastalıkları tetikleyebilir. Bunları belirli türlere göre ayırmak mümkündür. Fakat tamamının ortak noktası az bir seviyede gözlemlenmesidir. Görülen geç dönem komplikasyonları arasında şunlar sayılabilir.
- Obezite
- Renal Yetmezliği
- CMV enfeksiyonu
- Kardiovasküler Rahatsızlıklar
- Sekonder Malignensi
- Hiperlipidemi
- Osteoporoz
- Primer Rahatsızlıkların Tekrarlanması
- Metabolik Bozulmalar
- Diyabet
- Böbrek Hastalıkları
- Sekonder Kanser Hücreleri
- Dengesizleşen Kan Değerleri
Tüm bu geç komplikasyonlar için genel görülme sıklıkları %1’in üzerinde değildir. Tabi ki bunları en aza indirgemek için çalışan doktorlar ve hastanenin donanımsal yeterliliği önemlidir. Zira yaşanan operasyon önemli bir ameliyat olarak nitelendirilir. Global anlamda en riskli operasyonlar arasında bulunmasının temel faktörü ise kan kaybı ve bu denli geniş bir komplikasyon skalasına sahip olmasıdır.
Karaciğer Naklinden Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler
Karaciğer nakli sonrası iyileşme süresi kişiden kişiye değişmektedir. İyileşme belirtilerinin ana ölçütü ise genelde canlıdan karaciğer nakli vakalarında yenilenme sürecidir. Bildiğiniz üzere operasyonda canlıdan alınan %40-60 oranındaki karaciğer parçası vücudunuza dahil olur. Bu oran ortalama 3 ay sonra %100’e tamamlanır ve tam bir karaciğer haline dönüşür.
Dolayısıyla 3 aylık süreç çok önemlidir. Bol bol istirahat edip ağır eylemlerden kaçınmanız elzemdir. İşe dönme hayaliniz varsa ameliyattan sonraki 3 ay için bu planlarınızı ertelemeniz gerek. 3 ile 6 aylık arası periyot içinse doktorunuzun onayı dahilinde bunu yapabilirsiniz. Yinede ağır işlerde çalışanların bu süreç zarfında da kendilerini yormaları önerilmez. 6 ay dolduktan sonra ise tam manasıyla iyileşme belirtileri başlamış olacaktır.
Aslında burada bir diğer önemli etkenin beslenme olduğunu söylemeliyiz. Düzenli olarak su içmek, sıvı tüketimini dengede tutmak, sağlıklı beslenmek son derece mühimdir. Sonuçları ise derinden etkiler. Oluşan karaciğer nakli sonrası komplikasyonlar bu tip beslenme aksaklıkları ve ağır işlerde çalışma sebebiyle ortaya çıkabilecek özelliklere sahiptir.
Karaciğer naklinden sonra ilaç kullanımı aksatılmadan devam etmelidir. İlk 3 ay beslenme, istirahat ve ilaç kullanımı olmazsa olmaz bir üçlü olarak kombine düşünülebilir. Bazı süreçlerde bulantı, kusma, iştah açıklığı, iştahsızlık, karın ağrısı, uykusuzluk, halsizlik, kas gevşekliği, hassasiyet ve geçici görme sorunları ile karşılaşılabildiği rapor edilmiştir. Uzun süreli ve geçici olmayan şikâyetleriniz için mutlaka doktorunuza danışınız.