Karaciğer Naklinin Yapılabilmesi için Gerekli Koşullar ve Ameliyat Evreleri Nelerdir?
Karaciğer nakli ameliyatı ortalama 12-18 saat aralığında sürebilir. Tehlikeli ve ağır bir ameliyat olmasına rağmen başarı oranı sanılandan daha yüksektir.
Karaciğer nakli tüm dünyada yapılan en büyük operasyonlardan birisi olarak kabul edilir. Aynı zamanda önemli ve riskli ameliyatlar arasında da sayılır.
İçindekiler
Karaciğer Nakli Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Karaciğer nakli ameliyatı yapılırken çok sayıda faktör göz önünde olmalıdır. Öncelikle herkesin karaciğeri herkese uygundur gibi bir anlayış mümkün değildir. Verici olan kişinin ilk tercih olarak akrabalar arasından olması önem teşkil eder. Burada doku uyumu büyük oranda birbiriyle tutar. Fakat iki hasta arasında yapılacak olan karaciğer nakli için en önemli unsur kandır. Farklı kan gruplarına yapılacak olan nakil kesinlikle sağlıklı sonuç vermez.
Karaciğer nakli yapılabilmesi için alıcının ve vericinin aynı kan grubunda olması şarttır. Ancak bu yeterli olmayabilir. Doku uyumu denilen ve nakil sonrasında Rejeksiyon olarak adlandırılan doku uyumsuzluğu her an gözlenebilir. Haliyle hem organın işlevsel olarak vücutta kullanılamamasını hem de hayati bir risk oluşturabilmesini gözlemleyebiliriz.
Türkiye’de de global anlamda yapıldığı gibi iki tür nakil operasyonu vardır.
Kadaverik Karaciğer Nakli | %85 |
Canlıdan Karaciğer Naklii | %15 |
Kadaverik karaciğer nakli tamamıyla beyin ölümü gerçekleşen hastalardan alınmış olan karaciğerin nakledilmesidir. Bu oranın tüm karaciğer nakil ameliyatlarının %85’ini oluşturmasına rağmen binlerce hastanın uygun organ beklerken öldüğü gerçeğini değiştirmediğini vurgulayalım.
Diğer tür ise canlıdan karaciğer nakli olarak bilinir. Bilhassa hastanın birinci dereceden akrabaları bir dizi testten geçtikten sonra karaciğerinin bir kısmını bağışlayabilir. Vericiden alınan parçanın hastaya nakledilmesiyle beraber uyumu kontrol edilir. Herhangi bir Rejeksiyon saptanmaz ise kontrolleri ve ilaç kullanımı devam eder.
Karaciğer Nakli Ameliyatının Şartları Nelerdir?
Karaciğer nakli yapılırken gerekli olan testlerin eksiksiz yapılması ve kesinlikle yeterli bir merkezin seçilmesi gerekir. Uyumu tescil edilmiş olan karaciğerin hastaya nakledilmesi esnasında ciddi komplikasyonlar oluşabilir. Çünkü ameliyat boyunca kan akışının sağlandığı ve hayatta kalmamızı sağlayan önemli damarlar açılır. Bunlar bu şekilde operasyon sonuna kadar açık kalırlar ve ciddi bir kan kaybına sebep olurlar.
Alıcı ve verici arasındaki uyumun ise kusursuz olması gerekir. Eğer aşağıda sıralanan testler yapıldıktan sonra herhangi bir negatif bulgu ortaya çıkmaz ameliyat yapılır.
- Psikolojik ve sosyal testler
- Kan testi
- İdrar testi
- Bulaşıcı Hastalık testi
- Radyolojik inceleme
- Tıbbi inceleme (Kardiyoloji, Göğüs Hastalıkları, Nöroloji vb)
- Alıcının karaciğer yoksunluğu
- Vericinin karaciğerinin işlevselliği
- Safra İncelemesi
Yukarıdaki detaylardan birisinin bile uyuşmazlık ile sonuçlanması nakil operasyonunu olmasının önünde engel teşkil eder. Operasyon kaç saat sürer diye merak edenler için net bir süre vermek mümkün değildir. Zira açılan kan damarlarının ve kan kaybının miktarına göre müdahalenin süresi uzayabilir.
Karaciğer naklinin riski var mıdır diye soranlar için her operasyonda olduğu gibi belirli bir risk faktöründen söz etmek mümkündür. Doku uyumsuzluğu takip edilerek gerektiğinde ameliyat ile nakledilen karaciğere müdahale edilebilmelidir. Bu hem doktorunuzun tecrübesi ile hem de hastanenin yeterliliği ile alakalı bir detaydır.
Karaciğer Nakli İyileşme Süresi
Karaciğer nakli yapılan hastalarda iyileşme sürecini etkileyen bazı etkenler vardır. Burada en önemli faktör bağışıklık sistemidir. Bağışıklığımız bazen birkaç saat içerisinde yeni dokuya uyum sağlayabilir. Fakat genelde dışarıdan gelen ve vücudunuzla alakası olmayan bu organa karşı harekete geçmesi mümkündür.
Karaciğer ameliyatlarında amaç hastaları eski hayatına geri döndürmektir. Yani yaşanılan siroz, karaciğer yetmezliği ve benzeri hastalıkların ortadan kaldırılması ve zorlanmadan hayata devam edebilmek mühimdir.
Hastaların organ nakli sonrası kullanması zorunlu olan ilaçları aksatmadan alması elzemdir. Böylece bağışıklık sistemi yatıştırılır ve karaciğer nakli için gerekli iyileşme süreci daha da hızlandırılabilir. Belirli saat aralıkları ile radyoloji ve görüntüleme birimleri için randevu verilerek kontroller sürer. Tetkikler ise bir süre boyunca devam edecektir. Olası bir komplikasyon karaciğeri vücudun dışlamasına, organın ölmesine ve dolayısıyla hayati tehlikeye dahi sebep olabilmektedir.
Hastaların karaciğer nakli nerede yapılmalıdır sorusuna ise maddi anlamda cevap vermek en doğrusudur. Özel hastaneler çok daha teknolojik bir donanıma ve tecrübeli doktorlara sahiptir.